Chú trọng phát triển thể dục thể thao cho người cao tuổi
10/06/2020 | 1:46
Người cao tuổi đồng nghĩa với việc sức khỏe giảm sút, cơ thể trì trệ, kém dẻo dai, linh hoạt và hầu hết người cao tuổi đều có nhu cầu tập luyện thể dục thể thao nhằm tăng cường sức mạnh về tinh thần, tăng sự hứng thú trong cuộc sống, giảm các căng thẳng trong sinh hoạt hàng ngày, giúp kéo dài tuổi thọ, tăng khả năng lao động, phục vụ bản thân và gia đình, giảm nguy cơ mắc các chứng bệnh và chống lại sự lão hóa của cơ thể…
Việt Nam đã chính thức bước vào giai đoạn “già hóa dân số” từ năm 2011 và là một trong các quốc gia có tốc độ già hóa nhanh trên thế giới. Năm 2017, Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, đến cuối năm 2017, cả nước có 10.259.500 người cao tuổi (NCT), chiếm khoảng 10,95% dân số. So với năm 2016, số NCT tăng lên 115.100 người và Việt Nam vẫn đang trong thời kì “Già hóa”. Số người dưới 14 tuổi và nhóm “dân số vàng” 15 – 64 tuổi đang giảm dần trong lúc số dân trên 65 tuổi tiếp tục tăng, Thời gian quá độ từ “già hóa dân số” sang “dân số già” của Việt Nam chỉ khoảng 18 – 20 năm, ngắn hơn nhiều so với các quốc gia đi trước như: Pháp 115 năm, Thụy Điển 85 năm, Hoa Kỳ 70 năm, Nhật Bản 26 năm… Theo dự báo của Tổng cục Thống kê, đến năm 2038, nhóm dân số từ 60 tuổi trở lên khoảng hơn 21 triệu người, chiếm 20% tổng dân số và con số này là 27 triệu người, chiếm 25% tổng dân số vào năm 2050.
Người cao tuổi đồng nghĩa với việc sức khỏe giảm sút, cơ thể trì trệ, kém dẻo dai, linh hoạt và hầu hết người cao tuổi đều có nhu cầu tập luyện thể dục thể thao nhằm tăng cường sức mạnh về tinh thần, tăng sự hứng thú trong cuộc sống, giảm các căng thẳng trong sinh hoạt hàng ngày, giúp kéo dài tuổi thọ, tăng khả năng lao động, phục vụ bản thân và gia đình, giảm nguy cơ mắc các chứng bệnh và chống lại sự lão hóa của cơ thể…
Theo thống kê, hiện nay ở Việt Nam có khoảng 71.000 câu lạc bộ (CLB) về văn hóa, thể dục, thể thao, thu hút trên 3 triệu NCT tham gia, trong đó có 1.296 CLB Liên thế hệ tự giúp nhau trên khắp 63 tỉnh thành. Người cao tuổi thường lựa chọn một môn thể thao phù hợp với điều kiện, sở thích, khả năng của mình để tập luyện. Ngoài việc nâng cao sức khỏe, đây còn là nơi để người cao tuổi giao lưu, chia sẻ những vui buồn trong cuộc sống. Hiện nay, ngoài các môn thể thao truyền thống như: Đi bộ, Thể dục dưỡng sinh, Cờ tướng, Cầu lông, Bóng bàn… Người cao tuổi còn lựa chọn thêm một số môn thể thao mới lạ để duy trì và tăng cường sức khỏe: Khiêu vũ, Bơi, Xe đạp, Bóng chuyền hơi, Yoga, Thái cực kiếm, Thái cực trường sinh…
Việc rèn luyện sức khỏe ở người cao tuổi cũng nhận được sự quan tâm không nhỏ của các cấp lãnh đạo Ngành thể dục thể thao. Hàng năm, Tổng cục Thể dục thể thao đã phối hợp với Trung ương Hội Người cao tuổi Việt Nam, Ủy ban Olympic Việt Nam, Hiệp hội Thể thao dưới nước Việt Nam, Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam, Liên đoàn Cầu Lông Việt Nam, Liên đoàn Cờ Việt Nam và các Liên đoàn, hiệp hội khác đã tổ chức các Hội thi, giải thể thao cho người cao tuổi, với nhiều môn như: Cầu lông, Bóng bàn, Cờ tướng, Bơi, Bóng chuyền hơi, Đồng diễn thể dục dưỡng sinh, Thái cực trường Sinh, Dưỡng sinh kinh lạc… Ước tính hàng năm có trên 2.000 giải, hội thi thể thao được tổ chức với số lượng hàng trăm ngàn người tham gia. Ngoài ra, ở các cấp hội cơ sở cũng thường xuyên tổ chức giao lưu, thi đấu hữu nghị các môn thể thao, giữa các câu lạc bộ trong xã, trong huyện, thị xã (2-3 lần/năm) ngoài các giải thi đấu chính thức.
Tại các thành phố lớn chúng ta có thể thấy việc này trở thành một phong trào tương đối rộng từ gia đình cho tới cộng đồng. Tuy nhiên để bắt đầu và duy trì một kế hoạch tập luyện kéo dài đòi hỏi mọi đối tượng tập luyện, đặc biệt là người cao tuổi cần xác định rõ các yếu tố như sau:
+ Xác định mục tiêu tập luyện cụ thể
Đầu tiên, người tập cần dựa trên tình trạng sức khỏe của chính mình và thấy rõ mình cần khắc phục những nhược điểm gì, nói cách khác là thấy mình có những hạn chế gì về thể lực để từ đó xác định rõ mục đích cụ thể trong từng giai đoạn tập luyện. Thông thường điều này không được người cao tuổi để ý tới khi bắt đầu tham gia tập luyện. Theo thói quen hoặc do có sự tác động từ gia đình, bè bạn, nhiều người cao tuổi chọn những môn tập luyện tập thể như cầu lông, bơi, thể dục dưỡng sinh… tuy nhiên phải hiểu rằng loại hình tập luyện, rèn luyện thân thể đó có thực sự phù hợp và tạo hứng thú cho mình không là việc cần suy nghĩ kỹ.
+ Lựa chọn môn thể thao hay biện pháp thể dục phù hợp
Việc lựa chọn này nhất thiết thỏa mãn điều kiện: Tập luyện phải có sự hứng thú và vui vẻ. Do vậy nên chọn các hoạt động thể lực mà mình ưa thích. Tuy nhiên cần hiểu rằng không phải tất cả những hoạt động thể lực hay những môn thể thao ưa thích đều giúp chúng ta đạt mục tiêu mong muốn và cũng không có môn thể thao nào cùng một lúc đưa lại tất cả các hiệu quả nâng cao sức khỏe. Do vậy, cần lựa chọn môn thể thao có tính thuận lợi cho chính người tập. Thuận lợi cả về mục đích luyện tập, sở thích và thời gian luyện tập.
+ Lập kế hoạch tập luyện
Một kế hoạch tập luyện tốt là phải luôn gắn với các mục tiêu đề ra. Điều này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong những tuần và tháng đầu tiên của cả một kế hoạch hay chương trình kéo dài, có tính quyết định then chốt tới sự duy trì liên tục việc tập luyện đối với người tập.
Chúng ta cần bắt đầu với việc lựa chọn thời gian phù hợp trong ngày cho việc tập luyện. Một vài chuyên gia huấn luyện thể lực đưa ra ý kiến rằng nên duy trì tập luyện vào buổi sáng, tuy vậy chưa có một nghiên cứu khoa học nào chứng minh cho việc thời gian buổi sáng tập luyện là lý tưởng nhất cho phát triển thể lực. Điều này thực tế lại là một may mắn, bởi vì bên cạnh rất nhiều người thích tập luyện vào buổi sáng thì cũng có rất đông người thích tập vào buổi chiều hay một khoảng thời gian nào khác. Do vậy, câu trả lời ở đây là về mặt thời gian có thể lựa chọn sao cho phù hợp nhất với chính bản thân mình và đảm bảo rằng mình sẽ duy trì việc đó một cách thường xuyên.
+ Phương pháp đánh giá hiệu quả của tập luyện
Đánh giá hiệu quả của việc tập luyện nhằm đảm bảo rằng tập luyện có hiệu quả và không gây ra những nguy cơ xấu ảnh hưởng tới sức khỏe.
Thông thường chúng ta có hai cách đơn giản để tự kiểm tra. Thứ nhất là hãy để ý lắng nghe những phản hồi của chính cơ thể chúng ta sau mỗi tuần hay sau mỗi buổi tập. Các cảm giác về giấc ngủ, sự ngon miệng, trọng lượng cơ thể, lượng mồ hôi bài tiết, nhịp thở và nhịp tim là những dấu hiệu dễ nhận thấy. Khi không cảm nhận được sự thoải mái sau mỗi buổi tập hoặc thậm chí thấy có các vấn đề làm chúng ta bất an, tốt nhất hãy khám và tư vấn tại phòng khám y học thể thao hoặc tại bệnh viện.
Cách tự kiểm tra thứ hai là có thể thực hiện các bài test thể lực, ví dụ như bài kiểm tra đi bộ với cự ly cho trước, bài kiểm tra sức mạnh cơ thân trên hay thân dưới… tuy nhiên, để làm được theo cách này, chúng ta cần tham khảo trước một vài tài liệu về y học thể thao hoặc tham vấn bác sĩ.
Một vấn đề không thể thiếu khi người cao tuổi tham gia tập luyện thể dục thể thao là cần phải có sự ủng hộ, chia sẻ của xã hội. Bởi với những người cùng lứa tuổi, họ có những đặc điểm tâm sinh lý tương đồng, dễ hài hòa, dễ chia sẻ và đây luôn được coi như là chìa khóa của sự thành công và an toàn trong rèn luyện thân thể ở người cao tuổi. Sự trao đổi những kinh nghiệm và những vấn đề sức khỏe trong tập luyện giúp người cao tuổi thêm tự tin, lạc quan hơn khi tập, đồng thời cũng giúp người cao tuổi có những thông tin cần thiết để tự kiểm tra đánh giá tình trạng sức khỏe của mình.
Chú trọng phát triển thể dục thể thao cho người cao tuổi là một việc làm cần thiết và nên được thực hiện thường xuyên, liên tục. Để làm được điều này đòi hỏi các cấp lãnh đạo Ngành Thể dục Thể thao cần có sự quan tâm, định hướng và đầu tư hơn nữa nhằm nâng cao chất lượng các hình thức tập luyện, tạo cho người cao tuổi một không gian tập luyện thật sự vui vẻ, thoải mái và bổ ích.
Nguyễn Thành Trung
Bài viết liên quan
Vinh danh thành tích xuất sắc các HLV, VĐV thể thao người khuyết tật
Ngày 29/11 tại Trung tâm Hội nghị 37 Hùng Vương (Hà Nội) đã diễn ra Chương trình chào mừng Ngày Quốc tế về người khuyết tật (3/12), trao tặng Huân chương Lao động hạng Ba của Chủ tịch nước và Bằng khen của Thủ tướng cho HLV, VĐV người khuyết tật và Diễn đàn lắng nghe tiếng nói của người khuyết tật (NKT).
Đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam xuất quân dự Asian Para Games 4
Sáng 10/10, tại Trung tâm Huấn luyện thể thao Quốc gia Đà Nẵng, Cục Thể dục thể thao (Bộ VHTTDL) phối hợp với Hiệp hội Paralympic Việt Nam tổ chức Lễ xuất quân Đoàn thể thao người khuyết tật Việt Nam tham dự Đại hội thể thao người khuyết tật châu Á lần thứ 4 (Asian Para Games 4).
Đoàn Thể thao Việt Nam dự ASIAD 19 với hơn 500 thành viên
Bộ trưởng Bộ VHTTDL Nguyễn Văn Hùng đã ký quyết định số 2494/QĐ – BVHTTDL về việc thành lập Đoàn Thể thao Việt Nam tham dự Đại hội Thể thao Châu Á lần thứ 19 tại Trung Quốc.
Hội nghị cán bộ văn hóa toàn quốc năm 2023
Sáng 28/8, tại Hà Nội, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức Hội nghị Cán bộ văn hóa toàn quốc 2023. Đây là sự kiện trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống ngành văn hóa (28/8/1945-28/8/2023).
Đoàn đại biểu Bộ VHTTDL viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và báo công dâng Bác
Nhân dịp kỷ niệm 78 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 – 2/9/2023) và kỷ niệm 78 năm Ngày truyền thống ngành Văn hóa (28/8/1945 – 28/8/2023), sáng 28/8/2023 đoàn đại biểu Bộ Văn hoá – Thể thao và Du lịch đã vào viếng Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh và báo công dâng Bác.
